Genesis 4
Drottinn birtist Abraham í Mamrelundi þar sem Abraham sat í tjalddyrunum. Þrír menn nálguðust tjaldið. Abraham skundaði til móts við þá heilsaði með djúpri hneigingu, hann laut að fótum þeirra. Þá tautaði hann djö… táfýla er þetta. Hann sótti vatn svo þeir gætu skolað fætur sína,
Abraham kallaði til Söru og bað hana að baka nokkur brauð því það væru komnir gestir. Svo fór hann og valdi vænan kálf og slaktaði honum. Við matsveininn sagði hann, er þessi nokkuð á sterum. Nei sagði matsveinninn. Steiktan þá , en gleymdu ekki að pipra hann vel.
Síðan ber hann fyrir gestina þessa dásamlegu steik, og skenkti þeim einu af sínum uppáhalds vínum.
Þremenningarnir voru orðnir rallhálfir og spurðu Abraham, hver er þessi kona í tjaldinu? Það er hún Sara konan mín.
Þá sagði einn þeirra, Ég ætla að heimsækja þig að ári liðnu, og þá munt þú hafa eignast son.
Nú hló Sara. Því hlærð þú eiginlega spurði maðurinn. Við Abraham erum nú orðin svo gömul að ekki er líklegt að ég verði með barni, enda allar kvenlegar tilfinningar laungu horfnar.
Þá mælti maðurinn, Drottni er allt mögulegt.
Nú kveðja þremenningarnir og fara þar sem sést niður til Sódómu. Abraham fylgir þein á leið. Drottinn var einn af þremenningunum, en Abraham vissi það ekki þá.
Þar sem þeir horfa niður til Sódómu hugsar Drottinn með sér. Á ég að leyna Abraham því hvað ég ætla að gera.
Drottinn hafði heyrt ýmislegt um Sódómu og Gómoru flest miður fallegt. Þar voru spilavíti og vændishús, þjófnaður og hórdómur alls ráðandi.
Drottinn segir við Abraham, ég ætla að skreppa niðureftir og sjá hvort eitthvað er til í þessum sögum. Ef þær eru sannar eyði ég þessum sydabælum í eldi.
Samferðamenn Drottins halda nú niður til Sódómu til að njósna um íbúanna.
Abraham og Drottinn standa og horfa niður til Sódómu. Abraham segir við Drottinn, ef nú einhverjir eru heiðarlegir og hafa ekki tekið þátt í neinu misföfnu þarna í Sódómu segjum til dæmis eins og 50 mun þú þá eyða Sódómu?
Abraham sagði svo í afsökunartón æ, ég hefi dirfst að tala við Drottin, þótt ég sé duft eitt og aska. 28Vera má, að fimm skorti á fimmtíu réttláta. Munt þú eyða alla borgina vegna þessara fimm?” Þá mælti hann: “Eigi mun ég eyða hana, finni ég þar fjörutíu og fimm.”
29Og Abraham hélt áfram að prútta við Drottinn og mælti: “Vera má, að þar finnist ekki nema fjörutíu.” En hann svaraði: “Vegna þeirra fjörutíu mun ég láta það ógjört.”
30Og hann sagði: “Ég bið þig, Drottinn, að þú reiðist ekki, þó að ég tali. Vera má að þar finnist ekki nema þrjátíu.” Og hann svaraði: “Ég mun ekki gjöra það, finni ég þar þrjátíu.”
31Og hann sagði: “Æ, ég hefi dirfst að tala við Drottin! Vera má, að þar finnist ekki nema tuttugu.” Og hann mælti: “Ég mun ekki eyða hana vegna þeirra tuttugu.”
32Og hann mælti: “Ég bið þig, Drottinn, að þú reiðist ekki, þó að ég tali enn aðeins í þetta sinn. Vera má að þar finnist aðeins tíu.” Og hann sagði: “Ég mun ekki eyða hana vegna þeirra tíu.”
Þegar englarnir tveir komu um kveldið til Sódómu, Þessir tveir sem Drottin hafði tekið með sé í þennan leiðangur voru nefnilega englar. Lot sat í borgarhliði. Og er hann sá þá, stóð hann upp í móti þeim og hneigði ásjónu sína til jarðar. Því næst mælti hann: “Heyrið, herrar mínir, sýnið lítillæti og komið inn í hús þjóns ykkar, og verið hér í nótt og þvoið fætur ykkar, það er táfýla af þeim. Þið getið þá risið árla á morgun og farið leiðar ykkar. En þeir sögðu: “Nei, við ætlum að hafast við á strætinu í nótt.” Þá lagði hann mikið að þeim, uns þeir gengu inn í hús hans. Og hann bjó þeim máltíð og bakaði ósýrt brauð, og þeir neyttu.
En áður en þeir gengu til hvíldar, sló skríllinn í Sódómu, hring um húsið, bæði ungir og gamlir, allur múgurinn hvaðanæva. Og þeir kölluðu á Lot og sögðu við hann: “Hvar eru njósnararnir,sem komu til þín í kvöld? Leiddu þú þá út til okkar, svo við getum lamið þá.” Lot gekk þá út um dyrnar, og lokaði hurðinni á eftir sér. Og hann sagði: “Fyrir hvern mun, bræður mínir, fremjið ekki óhæfu. Ég á tvær óspjallaðar dætur, sem ekki hafa karlmanns kennt. Ég skal leiða þær út til ykkar, gerið við þær sem þið viljið. “En ekki vill ég að þið gerið gestum mínum neitt. úr því að þeir eru komnir undir skugga þaks míns.” Þá æptu þeir: “Haf þig á burt!” og sögðu: “Þessir náungar eru hingað komnir sem útlendingar og vilja nú stöðugt vera að siða oss. Nú skulum vér leika þig enn verr en þá.” Nú gera þeir atlögu að Lot og vilja berja hann. Þá seildust mennirnir út og drógu Lot til sín inn í húsið og lokuðu dyrunum. En þá, sem voru úti fyrir dyrum hússins, slógu þeir með blindu, smáa og stóra, svo að þeir urðu að gefast upp við að finna dyrnar.
Englarnir spurðu nú Lot: “Átt þú hér nokkra fleiri þér nákomna? Tengdasyni, syni, dætur? Alla í borginni, sem þér eru áhangandi, skalt þú hafa á burt héðan, því að við munum eyða þessu þorpi af því að hrópið yfir þeim fyrir Drottni er mikið, og Drottinn hefir sent okkur til að eyða þorpinu.” Þá gekk Lot út og talaði við tengdasyni sína, sem ætluðu að ganga að eiga dætur hans, og mælti: “Farið í einum kvelli út úr þorpinu því Drottinn ætlar að eyða því.” En tengdasynir hans hugðu, að hann væri að að djóka. Þeir sögðu við Lot “gamli skarfur ertu ekki að djóka í okkur.”
En er dagur rann, ráku englarnir eftir Lot og sögðu: “drullastu á lappir eins og skot! Tak þú konu þína og báðar dætur þínar, og komið ykkur burt ú þessu volaða þorpi”. En þegar Lot hikaði við, tóku mennirnir í hönd honum og í hönd konu hans og í hönd báðum dætrum hans, af því að Drottinn vildi þyrma þeim, og leiddu þau út fyrir þorpið. Þeir létu tilvonandi tengdarsyni Lots lönd og leið Og er þeir höfðu leitt þau út, sögðu þeir: “Forðið ykkur, líf ykkar liggur við!” Passið ykkur á að líta ekki við á leiðinni upp fjallið, ef þið gerið það farist þið” Þá sagði Lot við þá: “Æ nei,! Sjá, þjónn þinn hefir fundið náð í augum þínum, og þú hefir sýnt á mér mikla miskunn að láta mig halda lífi. En ég get ekki forðað mér á fjöll upp það er svo skrambi bratt , ógæfan getur komið yfir mig og ég dáið. Sjá, þarna er borg í nánd, þangað gæti ég flúið, og hún er lítil. Ég vil forða mér þangað – er hún ekki lítil?.” Drottinn sagði við hann: “Sjá, ég hefi einnig veitt þér þessa bæn, að leggja ekki í eyði borgina, sem þú talaðir um. Flýt þér! Forða þér þangað, því að ég get ekkert gjört, fyrr en þú kemst þangað.” Vegna þessa nefna menn borgina Sóar.
Sólin var runnin upp yfir jörðina, er Lot kom til Sóar. Og Drottinn lét rigna yfir Sódómu og Gómorru brennisteini og eldi frá Drottni, af himni. Og hann gjöreyddi þessar borgir og allt sléttlendið og alla íbúa borganna og gróður jarðarinnar. En kona hans leit við að baki honum og varð að saltstöpli.
Abraham gekk snemma morguns þangað, er hann hafði staðið frammi fyrir Drottni. Og hann horfði niður á Sódómu og Gómorru og yfir allt sléttlendið og sá, að reyk lagði upp af jörðinni, því líkast sem reykur úr ofni.
En er Guð eyddi borgirnar á sléttlendinu, minntist Guð Abrahams og leiddi Lot út úr eyðingunni, þá er hann lagði í eyði borgirnar, sem Lot hafði búið í.
Við héldum að eftir syndaflóðið væru allir glæponar og hórkarlar úr sögunni, enda bannað að kaupa þjónustu glaðværra kvenna. var ekkert að marka þetta syndaflóð eða hvað ?
Nú flutti Abraham sig þaðan til Suðurlandsins og settist að milli Kades og Súr og dvaldist um hríð í Gerar. Og Abraham sagði um Söru konu sína: “Hún er systir mín.” Þá sendi Abímelek konungur í Gerar menn og lét sækja Söru. En Guð kom til Abímeleks í draumi um nóttina og sagði við hann: “Sjá, þú skalt deyja vegna konu þeirrar, sem þú hefir tekið, því að hún er gift kona.” En Abímelek hafði ekki komið nærri henni. Og hann sagði: “Drottinn, munt þú einnig vilja deyða saklaust fólk? Hefir hann ekki sagt við mig: Hún er systir mín’? og hún sjálf hefir einnig sagt: Hann er bróðir minn?’ Í einlægni hjarta míns og með hreinum höndum hefi ég gjört þetta.” Og Guð sagði við hann í draumnum: “Víst veit ég, að þú gjörðir þetta í einlægni hjarta þíns, og ég hefi einnig varðveitt þig frá að syndga gegn mér. Fyrir því leyfði ég þér ekki að snerta hana. Fá því nú manninum konu hans aftur, því að hann er spámaður, og mun hann biðja fyrir þér, að þú megir lífi halda. En ef þú skilar henni ekki aftur, þá skalt þú vita, að þú munt vissulega deyja, þú og allir, sem þér tilheyra.”
Abímelek reis árla um morguninn og kallaði til sín alla þjóna sína og greindi þeim frá öllu þessu. Og mennirnir urðu mjög óttaslegnir. Og Abímelek lét kalla Abraham til sín og sagði við hann: “Hvað hefir þú gjört oss? Og hvað hefi ég misgjört við þig, að þú skyldir leiða svo stóra synd yfir mig og ríki mitt? Verk, sem enginn skyldi fremja, hefir þú framið gegn mér.” Og Abímelek sagði við Abraham: “Hvað gekk þér til að gjöra þetta?” Þá mælti Abraham: “Ég hugsaði: ,Vart mun nokkur guðsótti vera á þessum stað, og þeir munu drepa mig vegna konu minnar.’ Og þar að auki er hún sannlega systir mín, samfeðra, þótt eigi séum við sammæðra, og hún varð kona mín. Og þegar Guð lét mig fara úr húsi föður míns, sagði ég við hana: Þessa góðsemi verður þú að sýna mér: Hvar sem við komum, þá segðu um mig: Hann er bróðir minn.'”
Abímelek horfði upp til himins og gaf Abraham sauði, naut, þræla og ambáttir og fékk honum aftur Söru konu hans. Og Abímelek sagði: Sjá, land mitt stendur þér til boða. Bú þú þar sem þér best líkar.” Og við Söru sagði hann: “Sjá, ég gef bróður þínum þúsund sikla silfurs. Sjá, það sé þér uppreist í augum allra þeirra, sem með þér eru, og ert þú þannig réttlætt fyrir öllum.” Og Abraham bað til Guðs fyrir honum, og Guð læknaði Abímelek og konu hans og ambáttir, svo að þær ólu börn. Því að Drottinn hafði lokað sérhverjum móðurkviði í húsi Abímeleks sakir Söru, konu Abrahams.
Drottinn vitjaði Söru, eins og hann hafði lofað, og Drottinn gjörði við Söru eins og hann hafði sagt. Og Sara varð þunguð og fæddi Abraham son í elli hans, um þær mundir, sem Guð hafði sagt honum. Og Abraham gaf nafn syni sínum, þeim er honum fæddist, sem Sara fæddi honum, og kallaði hann Ísak.
Abraham umskar Ísak son sinn, þá er hann var átta daga gamall, eins og Guð hafði boðið honum. En Abraham var hundrað ára gamall, þegar Ísak sonur hans fæddist honum.
Sara sagði: “Guð hefir gjört mig að athlægi. Hver sem heyrir þetta, mun hlæja að mér.” Og hún mælti: “Hver skyldi hafa sagt við Abraham, að Sara mundi hafa börn á brjósti, og þó hefi ég alið honum son í elli hans.”
Abraham efndi til mikillar veislu þann dag, sem Ísak var tekinn af brjósti. En Sara sá son Hagar að leik með Ísak, syni hennar. Þá vað hún fúl og sagði við Abraham: “Rektu burt ambátt þessa og son hennar, því að ekki skal sonur þessarar ambáttar taka arf með syni mínum.” En Abraham sárnaði þetta mjög vegna sonar síns. Þá sagði Guð við Abraham: “Lát þig ekki taka sárt til sveinsins og ambáttar þinnar. Hlýð þú Söru í öllu því, er hún segir þér, því að afkomendur þínir munu verða kenndir við Ísak. En ég mun einnig gjöra ambáttarsoninn að þjóð, því að hann er þitt afkvæmi.” Og Abraham reis árla næsta morgun, tók brauð og vatnsbelg og fékk Hagar, en sveininn lagði hann á herðar henni og sagði henni að snauta burt . Hún hélt þá af stað og reikaði um eyðimörkina Beerseba.
En er vatnið var þrotið á belglinum, lagði hún sveininn inn undir einn runnann. Því næst gekk hún burt og settist þar gegnt við, svo sem í örskots fjarlægð, því að hún sagði: Ég get ekki horft á að barnið deyi.” Svo tók hún að gráta hástöfum. En er Guð heyrði hljóð sveinsins,sem grét einnig af þorsta, þá kallaði engill Guðs til Hagar af himni og mælti til hennar: “Hvað gengur að þér, Hagar? Vertu óhrædd, því að Guð hefir heyrt til sveinsins, þar sem hann liggur. Statt þú upp, reistu sveininn á fætur og leiddu hann þér við hönd, því að ég mun gjöra hann að mikilli þjóð.” Og Guð lauk upp augum hennar, hókus pókus og hún sá vatnsbrunn. Fór hún þá og fyllti belginn vatni og gaf sveininum að drekka. Og Guð var með sveininum, og hann óx upp og hafðist við í eyðimörkinni og gjörðist bogmaður. Og hann hafðist við í Paraneyðimörk.
Um sömu mundir bar svo til, að Abímelek og hershöfðingi hans Píkól mæltu þannig við Abraham: “Guð er með þér í öllu, sem þú gjörir. Vinn mér nú eið að því hér við Guð, að þú skulir eigi breyta sviksamlega, hvorki við mig né afkomendur mína. Þú skalt auðsýna mér og landinu, sem þú dvelst í sem útlendingur, hina sömu góðsemi og ég hefi auðsýnt þér.” Og Abraham mælti: “Ég skal vinna þér eið að því.” En Abraham átaldi Abímelek fyrir vatnsbrunninn, sem þrælar Abímeleks höfðu tekið með ofríki. Þá sagði Abímelek: “Ekki veit ég, hver það hefir gjört. Hvorki hefir þú sagt mér það né hefi ég heldur heyrt það fyrr en í dag.”
Þá tók Abraham sauði og naut og gaf Abímelek, og þeir gjörðu sáttmála sín í milli.
Og Abraham tók frá sjö gimbrar af hjörðinni. Þá mælti Abímelek til Abrahams: “Hvað skulu þessar sjö gimbrar, sem þú hefir tekið frá?” Hann svaraði: “Við þessum sjö gimbrum skalt þú taka af minni hendi, til vitnis um að ég hefi grafið þennan brunn.”
Þess vegna heitir sá staður Beerseba, af því að þeir sóru þar báðir.
Þannig gjörðu þeir sáttmála í Beerseba. Síðan tók Abímelek sig upp og Píkól hershöfðingi hans og sneru aftur til Filistalands.
Abraham gróðursetti tamarisk-runn og eplatré í Beerseba og ákallaði þar nafn Drottins, Hins Eilífa Guðs. Og Abraham dvaldist lengi í Filistalandi.
Eftir þessa atburði datt Guði í hug að hrekkja Abrahams og sagði við hann: Abraham!” Hann svaraði: “Hér er ég.” Hann sagði: “Tak þú einkason þinn, sem þú elskar, hann Ísak, og far þú til Móríalands og fórna honum þar að brennifórn á einu af fjöllunum, sem ég mun segja þér til.”
Abraham var árla á fótum næsta morgun og lagði á asna sinn, og tók með sér tvo sveina sína og Ísak son sinn. Og hann klauf viðinn til brennifórnarinnar, tók sig upp og hélt af stað, þangað sem Guð sagði honum.
Á þriðja degi hóf Abraham upp augu sín og sá staðinn álengdar. Þá sagði Abraham við sveina sína: “Bíðið hér hjá asnanum, en við smásveinninn munum ganga þangað til að biðjast fyrir, og komum svo til ykkar aftur.”
Og Abraham tók brennifórnarviðinn og lagði syni sínum Ísak á herðar, en tók eldinn og hnífinn sér í hönd. Og svo gengu þeir báðir saman. Þá mælti Ísak við Abraham föður sinn: “Faðir minn!” Hann svaraði: “Hér er ég, sonur minn!” Hann mælti: Hér er eldurinn og viðurinn, en hvar er sauðurinn til brennifórnarinnar?” Og Abraham sagði: “Guð mun sjá sér fyrir sauð til brennifórnarinnar, sonur minn.” Og svo gengu þeir báðir saman.
En er þeir komu þangað, er Guð hafði sagt honum, reisti Abraham þar altari og lagði viðinn á, og batt son sinn Ísak og lagði hann upp á altarið, ofan á viðinn. Og Abraham rétti út hönd sína og tók hnífinn til að slátra syni sínum. 11Þá kallaði engill Drottins til hans af himni og mælti: “Abraham! Abraham!” Hann svaraði: “Hér er ég.” Hann sagði: “Legg þú ekki hönd á sveininn og gjör þú honum ekkert, því að nú veit ég, að þú óttast Guð, þar sem þú synjaðir mér ekki um einkason þinn.” Þá varð Abraham litið upp, og hann sá hrút bak við sig, sem var fastur á hornunum í hrísrunni. Og Abraham fór og tók hrútinn og bar hann fram að brennifórn í stað sonar síns. Og Abraham kallaði þennan stað “Drottinn sér,” svo að það er máltæki allt til þessa dags: “Á fjallinu, þar sem Drottinn birtist.”
Engill Drottins kallaði annað sinn af himni til Abrahams og mælti: “Ég sver við sjálfan mig,” segir Drottinn, “að fyrst þú gjörðir þetta og synjaðir mér eigi um einkason þinn, þá skal ég ríkulega blessa þig og stórum margfalda kyn þitt, sem stjörnur á himni, sem sand á sjávarströnd. Og niðjar þínir skulu eignast borgarhlið óvina sinna. Og af þínu afkvæmi skulu allar þjóðir á jörðinni blessun hljóta, vegna þess að þú hlýddir minni röddu.”
Eftir það fór Abraham aftur til sveina sinna, og þeir tóku sig upp og fóru allir saman til Beerseba. Og Abraham bjó enn um hríð í Beerseba.
Sara dó í Kirjat Arba (það er Hebron) í Kanaanlandi. Og Abraham fór til að harma Söru og gráta hana. Hún var 127 ára þegar hún dó, enginn aldur miðað við fólk á þessum tímum.
Abraham var gamall og hniginn að aldri, og Drottinn hafði blessað Abraham í öllu. Þá sagði Abraham við þjón sinn, þann er elstur var í húsi hans og umsjónarmaður yfir öllu, sem hann átti. “Farðu nú til föðurlands míns og sæktu konu handa Ísaki syni mínum. ”
Þjónninn hugsaði sig um og sagði við Abraham, “en ef konan vill ekki koma með mer hingað, á ég þá að fara með Ísak til hennar?”. Nei fyrir alla muni láttu það eiga sig.” Guð mun redda þessu einhvernveginn, mig dreymdi það, svo hefur hann líka spjallað við mig um lönd og þjóðir, og lofað að senda með þér engil eða einhvern töframann. Ef þér tekst ekki að fá konuna með þér þá bara hefur það”
Þá tók þjónninn tíu úlfalda af úlföldum húsbónda síns og lagði af stað, og hafði með sér alls konar dýrgripi húsbónda síns. Og hann tók sig upp og hélt til Mesópótamíu, til borgar Nahors.
Þar sem hann stendur við vatnslindina kemur Rebekka, dóttir Betúels, sonar Milku, konu Nahors, bróður Abrahams, og bar hún skjólu sína á öxlinni. En stúlkan var einkar fríð sýnum, mey, og enginn maður hafði kennt hennar. Hún gekk niður að lindinni, fyllti skjólu sína og gekk aftur upp frá lindinni. 17Þá hljóp þjónninn móti henni og mælti: Gef mér vatnssopa að drekka úr skjólu þinni.” Hún svaraði: “Drekk, herra minn” Og hún tók jafnskjótt skjóluna niður af öxlinni í hönd sér og gaf honum að drekka. Er hún hafði gefið honum að drekka, mælti hún: “Líka skal ég ausa vatn úlföldum þínum, uns þeir hafa drukkið nægju sína, en ég gæti þess að drekkja þeim ekki.
Þjónninn gaf henni nefhring og armband úr gulli vógu þau tíu sikla gulls. Því næst mælti hann: Hvers dóttir ert þú? Segðu mér það. “Er laust pláss heima hjá þér sem ég gæti lullað í í nótt?”
“Ég er dóttir Betúels, sonar Milku, sem hún ól Nahor.” það er nóg pláss fyrir þig til að lulla hjá okkur” Þá laut maðurinn höfði, bað til Drottins og mælti: “Lofaður sé Drottinn, Guð Abrahams húsbónda míns, sem hefir ekki dregið í hlé miskunn sína og trúfesti við húsbónda minn. Mig hefir Drottinn leitt veginn til húss frænda húsbónda míns.”